ข้อมูลทั่วไป
- น้ำตกปุญญบาล เป็นน้ำตกที่สวยงามแห่งหนึ่งมีน้ำไหลแรงตลอดปี อยู่บริเวณข้างทางหลวงหมายเลข 4 อยู่ติดกับถนนเพชรเกษม ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติ 3 กิโลเมตร น้ำตกปุญญบาล เป็นน้ำตกที่มีปริมาณน้ำหลากในช่วงฤดูฝน ต้นน้ำเกิดจากลำห้วยสายเล็กๆ บนป่าสงวนแห่งชาติป่าละอุ่น ป่าราชกรูดก่อให้เกิดเป็นน้ำตกที่สวยงามทั้งหมด 3 ชั้น คือ ชั้นที่ 1 ปุญญบาล ชั้นที่ 2 โตนไม้ไผ่ ชั้นที่ 3 โตนต้นเฟิร์น เส้นทางจากน้ำตกชั้นที่ 1 ถึงชั้นที่ 3 มีระยะทางประมาณ 300 เมตร ซึ่งจัดทำขึ้นเพื่อ นักท่องเที่ยวจะได้เดินศึกษาแหล่งต้นน้ำ และระบบนิเวศน์ป่าดิบชื้น

สภาพภูมิประเทศ
สภาพภูมิประเทศและสภาพภูมิอากาศ
เนื่องจากจังหวัดที่อยู่ทางภาคใต้ฝั่งตะวันตก ได้รับอิทธิพลจากมรสุมตะวันตกเฉียงใต้อย่างเต็มที่จึงมีฝนตกชุกหนาแน่นกว่าจังหวัดอื่นและตกเกือบทั่วไป ส่วนฤดูหนาวอากาศไม่หนาวจัด เพราะอยู่ไกลจากอิทธิพลของอากาศหนาวพอสมควรแต่บางครั้งอาจมีฝนตกได้ เนื่องจากลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือที่พัดผ่านอ่าวไทยเอาฝนมาตกปริมาณน้อยกว่าจังหวัดที่อยู่ทางด้านตะวันออกของภาคใต้
- อุณหภูมิ เนื่องจากเป็นจังหวัดที่ตั้งอยู่ในคาบสมุทรที่เป็นแหลมยื่นออกไปในทะเลจึงได้รับลมมรสุมอย่างเต็มที่คือ ลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้จากมหาสมุทรอินเดีย และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือจากทะเลจีนใต้และอ่าวไทย ทำให้ได้รับไอน้ำและความชุ่มชื้นมากอุณหภูมิเฉลี่ยจึงสูงไม่มากนัก และอากาศไม่ร้อนจัดในฤดูร้อน อากาศจะอบอุ่นในช่วงฤดูฝน ส่วนในฤดูหนาวอากาศจะเย็นบ้างเป็นบางครั้ง อุณหภูมิเฉลี่ยต่อปีประมาณ 27.6 องศาเซลเซียส อุณหภูมิสูงที่สุดเฉลี่ย 34.8 องศาเซลเซียส อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย 22.5 องศาเซลเซียส เดือนเมษายนเป็นเดือนที่ร้อนที่สุด ที่ผ่านมาวัดอุณหภูมิสูงสุดได้ 39.6 องศาเซลเซียส เมื่อวันที่ 31 มีนาคม 2526 และวันที่ 19 เมษายน 2516 อุณหภูมิต่ำสุดวัดได้ 13.7 องศาเซลเซียส
- ความชื้นสัมพัทธ์ ความชื้นสัมพัทธ์กับมวลอากาศมีอิทธิพลกับลมมรสุมเป็นสำคัญ ตลอดทั้งปีของจังหวัดระนองจะมีความชื้นสัมพัทธ์อยู่ในเกณฑ์สูงเนื่องจากได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมทั้งสองฤดูอย่างเต็มที่ ลมมรสุมนี้ก่อนจะพัดเข้าสู่บริเวณจังหวัดได้พัดผ่านทะเลและมหาสมุทรจึงได้พัดพาเอาไอน้ำและความชื้นมาด้วยทำให้บริเวณจังหวัดระนองมีความชุ่มชื้นและความชื้นสัมพัทธ์สูงเป็นเวลานาน ความชื้นสัมพัทธ์ตลอดทั้งปีปริมาณ 79.2%

ฤดูกาล

ฤดูกาลของจังหวัดระนองแบ่งตามลักษณะลมฟ้าอากาศของประเทศไทย แบ่งออกได้เป็นสามฤดู
- ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่กลางเดือนกุมภาพันธ์ถึงกลางเดือนพฤษภาคม ระยะนี้เป็นช่วงว่างมรสุม จะมีลมทิศตะวันออกเฉียงใต้พัดปกคลุม ทำให้อากาศร้อนทั่วไป อากาศร้อนที่สุดในเดือนเมษายน แต่ไม่ร้อนมากนักเนื่องจากเป็นภูมิประเทศในคาบสมุทรอยู่ใกล้ทะเล กระแสลมและไอน้ำทำให้อากาศคลายความร้อนลงไปมาก

สภาพภูมิอากาศ/ช่วงเวลาในการท่องเที่ยว
ลำน้ำกระบุรีมีต้นน้ำที่เกิดจากกลุ่มภูเขาทั้งของประเทศไทยและสหภาพพม่า ในด้านฝั่งไทยมียอดเขาน้ำขาวสูงที่สุด โดยสูงจากระดับน้ำทะเล 739 เมตร นอกจากนี้มีเขาน้ำหัก-เขาแม่เขาใหญ่ เขาตุ่น เขาบางมุด รวมกันเกิดลำธารหลายสายในลักษณะรูปพัดไหลลงสู่แม่น้ำกระบุรี ส่วนทางสหภาพพม่าพื้นที่ต้นน้ำก็เกิดภูเขาต้นกำเนิดลำธารในป่ารีเสิร์พปากจั่น นอกจากนี้จากต้นน้ำกระบุรีถึงปากน้ำท้องที่อำเภอเมืองระนองก็มีแม่น้ำลำคลองขนาดใหญ่อีกหลายสายทั้งของไทยและพม่า ไหลลงมารวมสู่แม่น้ำกระบุรี ถึงแม้ว่าจะมีระยะทางสั้นเพียงประมาณ 60 กม. แต่ก็มีขนาดกว้างเหมือนทะเลทำให้เกิดทัศนียภาพที่สวยงามมาก มีเกาะแก่งมากมายและเป็นแหล่งอาหารสัตว์น้ำที่อุดมสมบูรณ์มากแห่งหนึ่งในประเทศ ทำให้ประชาชนที่อาศัยตามริมฝั่งใช้เป็นแหล่งประมงน้ำจืดและประมงชายฝั่งได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะการเลี้ยงหอยแมลงภู่
เป็นที่น่าสังเกตว่าในลำน้ำกระบุรีจะมีน้ำขึ้นน้ำลงวันละสองครั้ง ซึ่งเป็นลักษณะทางอุทกวิทยาของทะเลอันดามัน ช่วงความแตกต่างในระดับแนวตั้งของปริมาณน้ำขึ้นสูงสุดและลงต่ำสุด ประมาณขึ้นและแรม 3 ค่ำ จะแตกต่างกันถึง 4 เมตร (กรมอุทกศาสตร์ 2532)
ลักษณะทางอุทกวิทยาของป่าบกคือ บริเวณป่าเขาหินช้าง เขาสามแหลมและบริเวณเขาทั่วไปจะมีลำธารสายสั้นที่น้ำไหลเฉพาะในช่วงฤดูฝนเท่านั้น ส่วนลำธารที่มีน้ำไหลตลอดทั้งปี เช่น คลองเส็ตกวด มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาฝั่งน้ำตกปุญญบาล ส่วนสภาพน้ำใต้ดินในป่าบริเวณนี้แบ่งได้เป็นสองประเภทคือ
ก. สภาพน้ำใต้ดินที่ให้ปริมาณน้ำน้อย (20-100 แกลลอลต่อนาที) โดยทั่วไปน้ำมีคุณภาพดี
ข. สภาพน้ำใต้ดินที่ให้ปริมาณน้ำน้อย (20-100 แกลลอลต่อนาที) แต่น้ำมีคุณภาพต่ำ (ชลประทานจังหวัดระนอง)